Wagonladingen kritiek kreeg Hugo de Jonge over zich heen als ‘coronaminister’. Falend beleid, gebrekkige communicatie en ga zo maar door. Je kunt daar van alles van vinden, maar het is op zijn minst vreemd dat hij nu doodleuk een nieuwe ministerpost bekleedt. Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening nog wel, terwijl De Jonge op z’n zachtst gezegd niet overloopt van kennis en ervaring op het gebied van de bouw.

Nog zoiets, in Nederland steggelen vakbonden, politici en werkgevers al jaren over de arbeidsmarkt. De een heeft vaste contracten als heilig huisje, de ander juist weer niet. Helpen ze Nederland met al hun geruzie écht vooruit? Of neem al die modieuze teams in de bouw, met hun SMART doelen. Er wordt wel heel veel gepraat, maar hoeveel gebeurt er nu echt?

Op al deze manieren gaan we de problemen in Nederland – en in de bouw – nooit oplossen. Wat dat betreft kunnen we veel leren uit de topsport. Daar ligt de focus op kwaliteit, op resultaat, op presteren. Zelf heb ik vroeger op hoog niveau geijshockeyd; eerst in Nederland, later een aantal seizoenen in Amerika. Aan de topsportmentaliteit die ik in die jaren ontwikkelde, heb ik nog steeds heel veel.

DOE MAAR NORMAAL
Nog even over mijn jaren in Amerika. Topsport is daar een echte happening, een enorme sociale belevenis. Een heel dorp loopt uit om samen naar american football, baseball of ijshockey te kijken. Zelfs bij de jeugdleagues is het volle bak. Die dynamiek, die beleving kennen we in Nederland niet.

Dat geldt des te meer voor het prestatieklimaat. In Nederland heerst de mentaliteit van ‘doe maar normaal’, de zesjescultuur, het genoegen nemen met middelmaat. In de VS is dat anders, alles is gericht op high performance, op het leveren van topprestaties. Tot het schoolsysteem aan toe. Het is er allemaal zo gefaciliteerd dat optimale schoolresultaten gepaard kunnen gaan met optimale sportprestaties. Heb je een belangrijke sportwedstrijd op dinsdag? Dan zorgt school ervoor dat je die dag geen tentamen hebt.

OPTIMALE TEAMS CREËREN
Kortom, presteren, voor goud gaan, doén. Van die Amerikaanse topsportlessen kunnen we in de Nederlandse samenleving nog wat leren. Hugo de Jonge zou in ijshockey-metaforen een paar weekjes op de bank mogen plaatsnemen. Vertragende vakbonden? Een paar weekenden in de wissel. Oeverloos overleggende projectteams in de bouw? Ze bereiken met heel veel moeite misschien zilver. Maar nooit goud. De focus in de bouw moet wat mij betreft veel meer op het resultaat worden gelegd. Een voorwaarde hiervoor is het creëren van optimale teams. Vakkennis, vakmanschap en goede afspraken zijn belangrijk, maar een effectieve samenwerking binnen een team is dat net zo.

STRATEGISCHE PERSONEELSPLANNING
Hoe bouw je dan zo’n optimaal team? Tijd is daarin een belangrijke factor. Het gebeurt zo vaak dat organisaties ergens tegenaan lopen en pas op dat moment op zoek gaan naar personeel. Eerst het probleem afwachten, dan pas zoeken naar kandidaten. Ik draai dat proces liever rigoureus om: door ruim van tevoren bezig te zijn met je strategische personeelsplanning, behaal je uiteindelijk het beste resultaat. Dus tijdig bepalen wie je nodig hebt en op tijd in kaart hebben wie wanneer vrijkomt.

Dat is echter niet het hele verhaal, want daar komt total workforce management nog bij. Breng al je gewenste hard skills en soft skills in kaart en zoek daar zorgvuldig je professionals bij. Als je twee dominante personen lange tijd laat samenwerken, gaat dat geheid vroeg of laat mis. Het is zo belangrijk dat competenties van individuen matchen of elkaar aanvullen.

Zulke perfect op elkaar afgestemde projectteams hebben tal van voordelen. Faalkosten kunnen met procenten omlaag als je alles van tevoren goed organiseert en op die manier tijdrovende en kostbare mismatches voorkomt. Ook heb je minder mensen nodig om dezelfde hoeveelheid werk aan te kunnen. En ten slotte neemt de werktevredenheid toe omdat professionals goed bij elkaar passen, met alle voordelen van dien: minder verzuim, minder verloop, et cetera.

BESTE SPELERS VORMEN NIET PER DEFINITIE HET BESTE TEAM
In de topsport werkt het net zo. Je hebt skills nodig die elkaar aanvullen om optimale teams te ontwikkelen. Mbappé is momenteel misschien wel de beste voetballer ter wereld, hij is ook omringd door veel andere toppers. Maar dat maakt zijn club, Paris Saint-Germain, nog niet automatisch de beste van de wereld. Daar zijn ook andere kwaliteiten voor nodig.

Ik heb het zelf in mijn laatste topsportseizoen ervaren, toen ik ijshockeyde bij Dordrecht Lions. Ze waren net gepromoveerd naar de eredivisie. In de verste verte hadden we geen team dat zou kunnen meedingen naar de prijzen, want de beste spelers van de eredivisie speelden elders. Maar toch waren onze skills op elkaar afgestemd. De mentaliteit en werkhouding waren goed, de teamsamenstelling optimaal. Resultaat was dat we een verrassende vierde plaats behaalden in de competitie. We hadden dus weinig faalkosten in de vorm van puntenverlies, en veel werkplezier bovendien. Optimale teams zijn echt key voor succes.